UV indeks – indeks ultraljubičastog zračenja

UV indeks (na engleskom: ultraviolet index ili UV index) je indeks ultraljubičastog zračenja i predstavlja međunarodni standard za merenje jačine ultravioletnog zračenja od Sunca na određenom mestu i u određenom vremenu. Skala je usvojena i od strane Svetske zdravstvene organizacije. Koristi se svakodnevno u sklopu vremenskih prognoza kao pokazatelj jačine uv zračenja i potencijalnog oštećenja kože, i omogućuje ljudima da planiraju aktivnosti na otvorenom u skladu sa trenutnim merenjima uv zračenja.

Uv indeks može biti prikazan na skali koja pokazuje intenzitet zračenja i njegovu promenu u toku dana. Svrha svakodnevnog prikazivanja uv indeksa je da pomogne ljudima da se adekvatno zaštite od uv svetlosti, jer prekomerno izlaganje može izazvati trenutne kao i dugoročne probleme kao što su opekotine, oštećenja oka, starenje kože, pa čak dovesti i do raka kože.

Ljudima se savetuje adekvatna garderoba, obavezna zaštita nanošenjem krema sa zaštitnim faktorom, naočara sa UV faktorom, kao i nošenje šešira. Što su više vrednosti na skali, veća je i verovatnoća za opekotine. Indeks zračenja noću je jednak nuli. Najveći je indeks u toku leta, kada je vedro nebo, negde oko podneva i iznosi 10 ili više. Takođe visok indeks nalazimo u tropskim krajevima, na planinama (nadmorske visine iznad 1000 metara), kao i u mestima sa velikim oštećenjem ozonskog omotača.

Uv indeks je moguće izračunati direktnim merenjem na datoj lokaciji, međutim vremenske prognoze najčešće koriste predviđanje zasnovano na određenjim računanjima, i ovde se može javiti greška od +-1. Predviđanja i proračuni se vrše na osnovu nadmorske visine, geografske širine, koncentracije ozona, visine terena, oblačnosti, i ostalih faktora koji povećavaju ili smanjuju količinu uv zračenja.

Na TT Group stranicama za vremensku prognozu, recimo za Beograd za 10 dana, imamo poseban podatak o UV indeksu. Za meteoropate, decu, stare, ali i sve one koji nisu navikli na intenzivni boravak na otvorenom posebnu pažnju za tumačenje intenziteta UV indeka imate u ovoj tabeli:

Znamo da su ultra violentni zraci zaslužini za povećano lučenje pigmenta melanina tj. dobijanja bronzane boje kože, pa daćemo i jedan ostvrt na izvore sa veštačkim izvorima UV zračenja, poput onih u solarijumima.

 UV zračenje solarijuma

Ako se pitate koliki je UV index unutar solarijuma, razne svetske agencije za analizu nuklearnog zračenja u zavisnosti od brenda i starosti uređaja beležile su raspon UV index-a između 11 i neverovatnih 36. Iako je vreme provedeno unutar solarijumima veoma kratko, jaki izvori UV zračenja zbog akumulacionih efekata mogu proizvesti nesagledive posledice pogotovu u populaciji mlađoj od 35 godina, poput raka kože na primer (eksperimentalno provereno). Naučna javnost nije podeljena oko korišćenja solarijuma u kozmetičke svrhe, sa opaskom da sve preko 11 se smatra ekstremnim uslovima.

UV indeks danas

Činjenica je da problemi sa ozonom, efektom staklene bašte, tj. globalnim zagrevanjem impliciraju i povećanje UV zračenja.

Međutim, izlaganje Sunčevim zracima može biti prijatno, posebno zbog povećanja lučenja veoma važnog hormona, hormona sreće – serotonina. Pesnici bi rekli „Ko se sunca krije, bolje da ga nije“ ali svakako prava stvar je naći balans i prilagoditi neophodnost kretanja na otvorenom uz svu preporuku stručnjaka sa aktuelnim atmosferskim uslovima.