Vodeći vas u nepoznate predele Balkana, posle priče iz Berata evo još jedne priče sa juga Albanije.
U podnožju planine Mali i Gjerë („Široka planina“), podno kamene tvrđave koja nadgleda strateški važan put duž rečne doline, nalazi se Đirokastra (Gjirokastra na albanskom), jedna od najznačajnijih truističkih atrakcija Albanije. Ovaj živopisni gradić u južnoj Albaniji je zaštićen i pretvoren u grad-muzej, a 2005. godine je uvršten na UNESCO-vu listu svetske kulturne baštine kao grad koji je odlično sačuvao arhitektonski duh Otomana. Đirokastru nazivaju još i „Kameni grad“ zbog toga što veliki broj kuća u gradu ima krovove pokrivene kamenim pločama.
Đirokastra je autentičan grad-bazar sa uskim kaldrmisanim ulicama duž kojih se nižu kuće u tradicionalnom trusko-balkanskom graditeljskom stilu.
Tremovi kuća na spratovima su širi od osnove pa dok šetate kroz ove ulice čini se kao da ste natkriveni i ponegde „zaštićeni“ od neba. To su kuće nekadašnjih bogatih trgovaca u čijem su prizemlju bile njihove radnje i magaze koje su danas pretovrene u prodavnice suvenira, galerije, restorane… Idealno mesto za turiste da se prošetaju kroz vreme i osete ga pod prstima.
Iako nevelik po broju stanovnika, jer ima oko 35.000 meštana, Đirokastra je grad od velikog značaja za albansku kulturu i istoriju. Đirokastra je stari grad a tragovi prvih naseobina ljudi u ovom kraju datiraju još iz prvog veka p.n.e. Sam grad je osnovan u 12. veku oko tvrđave na brdu koja ga nadgleda. U vreme Viznatije grad doživljava svoj najveći procvat jer postaje važan trgovački centar poznat kao „Srebrni grad“ – Argyropolis.
U turske ruke pao je 1417. godine i u vreme njihove vladavine gradom građevine su poprimile autentični otomanski stil koji se sačuvao do današnjih dana. Od vremena balkanskih ratova do Drugog svetskog rata, kroz Đirokastru su prošli Italijani, Grci, Nemci da bi 1944. godine grad konačno bio vraćen Albaniji.
Činjenica da je u Đirokastri rođen čuveni Enver Hodža, pomogla je ovom gradiću da se sačuva od komunističkih arhitektonskih „ulepšavanja“ koja su se bazirala na rušenju svega „starog i ružnog“.
Grad je još u vreme komunističke vladavine bio zaštićen i proglašen za grad-muzej pa su zbog toga sve „stare i ružne“ građevine preživele i nadživele one „nove i lepe“, koje su u to vreme nicale u drugim albanskim gradovima.
Gradski centar, koji je istorijsko jezgro grada, je najbolje sačuvani deo Đirokastre. Iznad Đirokastre je stara kamena tvrđava koja je otvorena za javnost i u kojoj se nalazi vojni muzej sa eksponatima iz perioda komunističkog otpora nemačkoj okupaciji.
Najznačajniji eksponat u muzeju je „trofej“ osvojen 1957. godine kada su Albanci u blizini Đirokastre uspeli prinudno da prizemlje izviđački avion američke vojske. Ovaj avion je bio izložen kao primer „špijunskog aviona“ iako je prava istina da je američki pilot samo zalutao u vazdušnu teritoriju Albanije.
U Đirokastri je dobro sačuvan stari bazar, izgrađen originalno u 17. veku i obnovljen posle požara u 19. veku. U gradu ima preko 20 muzeja i u njemu se održava i Festival albanske narodne muzike.
Poslednjih godina u Đirokastri se uveliko obnavlja duh zanata i zanatskih rukotvorina pa grad zbog toga privlači sve veći broj turista, ljubitelja starih zanata i njihovih dela.
Kamen je simbol Đirokastre, a u knjizi „Hronike na kamenu“ poznati albanski književnik Ismail Kadere ovako je opisao Đirokastru: „Sve u gradu bilo je staro i napravljeno od kamena, od ulica i fontana do krovova prostranih prastarih kuća prekrivenih sivim pločama poput džinovskih krljušti”.
Kamen i danas ima važnu ulogu u gradu jer se klesanjem veštih zanatlijskih ruku pretvara u fantastična umetnička dela, slike i reljefe na kamenu. Osim obrade kamena, ima i radnji u kojima se izrađuje tradicionalna narodna nošnja kao i drvodeljskih radnji u kojima se obrađuje drvo.
Duh „starog grada“ se tako sve više obnavlja i vraća, a sa njim se sve više povećava i broj turista koji žele da ga osete i dožive. Ako ste i vi ljubitelj starina i mirisa patine vekova, onda notirajte Đirokastru u svom planeru.
Uključi se kroz komentar