Đerdapska klisura, najduža i najveća klisura na Dunavu, a i u Evropi uopšte nalazi se na granici Srbije i Rumunije. Na rumunskom jeziku naziva se Porţile de Fie, što u prevodu na znači gvozdena vrata.
Značajniji turistički centri u Đerdapskoj klisuri si: Golubac, Donji Milanovac, Tekija, Karataš, Kladovo, Dobra. Ovo prirodno blago za sada se koristi jedva u promilima svojih mogućnosti, pa nadamo se da će u narednom periodu reč turizam Đerdapa biti širiko poznata u regionu. Do tada pogledajte potencijali ovih turističkih tačaka:
Golubac je deo Đerdapske klisure koji ima uslova za nautiku, priobalje je pretvoreno u šetalište, a tu su i tvrđava Golubački grad, obližnji manastir Tuman, kao i spomen-obeležje na Crnom vrhu.
Donji Milanovac
Donji Milanovac je najznačajniji turistički centar pored Đerdapskog jezera. Nazvan tako po Milanu, sinu kneza Miloša. Da bi se razlikovao od Milanovca u Šumadiji dobija pridev Donji i razvija se kao pristanište na Dunavu. U njemu je sedište Nacionalnog parka Đerdap. Ima pristanište za veće plovne objekte, marinu za nautičare, uređeno šetalište pored jezera, sportske terene u gradu i uz hotel „Lepenski vir“, restoran sa letnjom terasom Kapetan-Mišino zdanje.
Razvija se kao centar stacionarnog, sportsko-manifestacionog, kulturno-manifestacionog, kongresnog i izletničkog turizma i ima povoljne uslove za pripreme sportista, kao i za kraće učeničke ekskurzije.
Tekija ima pristanište, marinu, šetalište pored jezera, motel i nekoliko restorana. Dobro je ishodište za obilazak najinteresantnijih delova jezera i Đerdapske klisure.
Karataš
Karataš je najposećeniji turistički punkt Đerdapa. Najveći broj turista su učesnici različitih ekskurzija koji su posetili Đerdap i hidroelektranu. Nalazi se nedaleko od brane i ima organizovanu službu za vođenje turista u razgledanje brane. Ovde se povremeno organizuju različite sportske i kulturne manifestacije, kao i letnji kampovi.
Ono što možete čuti u Karatašu je da su pripremni radovi za izgradnju brane počeli 1964. godine, da su prvi agregati pušteni u rad 1. jula 1970. godine, da je brana je visoka 35 m itd. Razgledanje hidroelektrane traje oko 60 minuta. Skice, planovi, profili, makete, bakrorezi starih karata, fotografije, brodske prevodnide, mašinska hala i agregati ovde su vam nadohvat ruke. U turističkom naselju Karataš, tokom leta moguće je organizovanje letnjih škola kao i pripreme sportista.
Kladovo
Nedaleko od hidroelektrane Đerdap i naselja Karataš nalazi se Kladovo. Osnovu nekadašnjeg naselja predstavljala je tvrđava Fetislam iz doba Rimljana koju su 1542. obnovili Turci. Za obnovu tvrđave posebno je zaslužan Mehmed-paša Sokolović. Izvestan broj ljudi iz Kladova i okoline bavi se ribolovom. Ovde se i danas love krupne morune iz čije se ikre proizvodi nadaleko čuveni kavijar. Kladovo ima hotel „Đerdap“, više restorana, šetalište pored Dunava, Dom kulture i staru čaršiju sa naglašenom trgovačko-turističko-ugostiteljskom funkcijom. Godine 1997. u Kladovu je otvoren Arheološki muzej Đerdapa. U njemu su izloženi brojni eksponati otkriveni tokom 35 godina istraživanja priobalja Dunava u najdužoj klisuri Evrope.
Od Kladova do ušća Timoka pruža se najpre ključki, a zatim krajinski sektor Dunava, označen tako po krajevima Ključ i Krajina. Za turizam su interesantni termomineralni izvori dolina reke Vratne sa tri prerasti i uređenim lovištem u blizini manastira Vratna. Danas turisti rado zastaju na vidikovcu kod Mihajlovca, odakle se pruža lep pogled na brodske prevodnice, branu, jezero i Rumuniju.
Dobra
Dobra je naselje u dolini istoimene reke, pritoke Dunava. Prvobitno naselje, koje se razvilo na mestu rimskog, Ad Skrofulasa ili Novae, izmešteno je u vreme pregrađivanja Dunava i stvaranja Đerdapskog jezera. Nizvodno od Dobre nalazi se naselje osobene arhitekture staro oko 8 000 godina. Reč je o arheološkom nalazištu Lepenski Vir. Kultura Lepenskog vira originalna je i kao takva značajna je za poznavanje opšte kulture čovečanstva. U tom smislu ima i veliku turističku vrednost.
Naselja otkrivena u Lepenskom viru i na još nekoliko mesta na desnoj i levoj obali Dunava u Đerdapu, podsećaju rasporedom kuća i mrežom komunikacija na minijaturne gradove. Nalazište je otkriveno, istraženo i izmešteno na viši položaj od 1965. do 1970. godine. Ono što nalazima u Lepenskom viru daje osoben umetnički značaj jeste činjenica da je sa malo tehničkih postupaka ostvaren visok stvaralački domet.
Vrste i razvoj turizma koje Đerdapsko jezero pruža
Veoma prostrano, živopisno, raznovrsno u pojedinim svojim delovima i lako pristupačno, Đerdapsko jezero omogućuje razvoj više vrsta.
U Đerdapskom jezeru, stepen zagađenosti Dunava dozvoljava razvoj kupališnog turizma.
Postoje uslovi za nautički turizam (kruzing i jahting), koji se manifestuje u putovanju i dužem boravku na vodi. Veoma su povoljne i mogućnosti za razvoj sportsko-nautičkog turizma, što podrazumeva regate i druge oblike takmičenja u veslačkom, jedriličarskom i moto-nautičkom sportu.
U dosadašnjem periodu posebno se afirmisao školsko-ekskurzioni turizam.
Krstarenje Đerdapom ima velike mogućnost za razvoj, jer retko da postoji osoba u Srbiji koja je ravnodušna na ovakvu aktivnost.
Nautički turizam – boravak na vodi u sopstvenom ili iznajmljenom plovnom objektu radi odora, sporta i razonode. Budući da su nautičari po pravilu i dobri sportski ribolovci sadržaj svog boravka mogu višestruko obogaćivati. Neophodno je obnavljanje i turističke plovidbe Dunavom i Đerdapskim jezerom.
Razvijati putnički vodni saobraćaj na Đerdapskom jezeru znači unapređivati i tranzitni turizam koji je najrazvijeniji leti.
Sa nautičkim turizmom najčešće je povezan sportski ribolov. Upražljava sa obale i iz čamaca, a mogu se uloviti som, šaran, kečiga, smuđ, mrena, manić, vretenar itd. Od sportsko-rekreativnih manifestacija, najznačajnija su takmičenja u pripremanju ribljih specijaliteta na otvorenom prostoru, kao i lov soma na bućku.
Manifestacioni turizam ima dugu tradiciju, vezanu za običaje i događaje koji se pamte i na različite načine obeležavaju. Sportske manifestacije se organizuju u letnjim mesecima i povezane su sa nautikom (takmičenja ribolovaca, regate, pripremanje kulinarskih specijaliteta, veslanje, plivačka takmičenja i druge aktivnosti na vodi). Kulturne manifestacije lokalnog karaktera organizuju se na arheološkim lokalitetima i u blizini spomenika kulture.
Kongresni turizam je najviše razvijen u Donjem Milanovcu i odnosi se na održavanje kongresnih skupova.
Turizam u seoskim naseljima pored Đerdapskog jezera nema tradiciju. Budući da u nekoliko seoskih naselja postoji veliki broj novih kuća, moguće je uticati na razvoj seoskog turizma.
Izletnički turizam i ekskurzije obuhvataju klijentelu različitih uzrasta. Ovaj oblik turizma najmasovniji je u letnjim mesecima, naročito u vreme učeničkih ekskurzija. Od posebnog značaja bile bi ekskurzije (i izleti) plovnim objektima. Turizam mladih odvija se u turističkom naselju Karataš. Iako to naselje nije građeno za potrebe ove vrste turizma, vremenom je formiralo posebnu fizionomiju. Letnje škole, pripreme mladih sportista i prihvat učeničkih ekskurzija njegova su osnovna obeležja. Na ekskurziji Dunavom i njegovim priobalnim pojasom u Đerdapskoj klisuri moguće je upoznati više turističko-interesantnih lokaliteta.
Uključi se kroz komentar